کارل مارکس
1883-1818
اندیشه
به نظر مارکس، جامعه از توازن متغیر نیروهای متضاد ساخته می شود. بر اثر تنش ها و کشمکش های این نیروها، دگرگونی اجتماعی پدید می آید. بینش مارکس مبتنی بر یک موضع تکاملی بود. به نظر او، نه رشد آرام، بلکه نبرد، موتور پیشرفت است.ستیزه مولد همه چیزها است و کشمکش اجتماعی جان کلام فراگرد تاریخی را تشکیل می دهد.
به عقیده مارکس، نیروی برانگیزاننده تاریخ، همان شیوه ارتباط انسان ها در رهگذر کشمکش های شان برای بدست آوردن زیستمایه از چنگ طبیعت است. نخستین عمل تاریخی تولید خود زندگی مادی است. براستی که این یک عمل تاریخی و شرط بنیادی سراسر تاریخ است.انسان یک حیوان همیشه ناخرسند است. هرگاه که نیازهای اصلی او برآورده شوند، نیازهای تازه ای پدید می آیند و همین تولید نو به نو نیازها، نخستین عمل تاریخی است.