اندیشه هربرت اسپنسر

هربرت اسپنسر

1903-1820

اندیشه

برخی از تاریخنویسان جامعه شناسی، اسپنسر را ادامه دهنده رهیافت ارگانیستی و تکاملی کانت می دانند. خود اسپنسر رهیافت های متفاوتش را با کنت این چنین شرح می دهد:

« هدف اعلام شده کنت چیست؟ ارائه شرح منسجمی از پیشرفت مفاهیم بشری. هدف من چیست؟ ارائه شرح منسجمی از پیشرفت جهان خارجی. منظور کنت، توصیف خویشاوندی ضروری و واقعی افکار است. منظور من، توصیف خویشاوندی ضروری و واقعی اشیاء است. کنت می خواهد تکوین دانش طبیعی ما را تفسیر کند. من می خواهم تکوین پدیده هایی را که سازنده طبیعت اند، تفسیر کنم. او ذهنی می نگرد و من عینی.»

نخستین و شدیدترین علاقه اسپنسر، دگرگونی های تکاملی در ساختارها و نهادهای اجتماعی بود، نه حالت های ذهنی ملازم با این دگرگونی ها. به نظر اسپنسر نیز همچون مارکس، افکار پدیده های ثانوی به شمار می آمدند. او خود می نویسد که «عقیده معمولی مردم در هر عصر و کشوری، یکی از کارکردهای ساختار اجتماعی در آن عصر و کشور است.»